İYİ HUYLU PROSTAT BÜYÜMESİ (BPH)

Prostat

Prostat alt idrar yollarında, mesanenin (idrar kesesi) alt kısmında, üretranın (mesane çıkışında bulunan idrar kanalı) etrafına yerleşmiş bir bezdir. Yalnızca erkeklerde bulunur. Menide bulunan ve spermlerin beslenmesini sağlayan bir sıvı salgılar.
Sağlıklı bir prostat, yaklaşık olarak iri bir ceviz büyüklüğündedir ve hacmi 10-15 mldir. Erkekler yaşlandıkça prostat da yavaş bir şekilde büyür.

İyi huylu prostat büyümesi
Prostat hastalıkları genellikle ilerleyen yaşlarda ortaya çıkar. Elli yaş civarında şikayetler başlayabilir ve erkeklerde alt idrar yollarında rahatsız edici belirtilere yol açarlar. Bu belirtiler daha sıklıkla iyi huylu prostat büyümesi olarak bilinen bir hastalık olan prostatın büyümesinden kaynaklanır. Benzer bazı hastalıklarda bu şikayetlere yol açabilir ve doktorunuz bunları göz önünde bulundurur.

İyi huylu prostat büyümesi ( BPH), normal idrar yapma biçiminizi etkileyerek yaşam kalitenizi düşürür,alt idrar yolu semptomlarına yol açar.

Prostat hastalıkları çok endişe verici olabilir ancak BPH’nın prostat kanseri olmadığının bilinmesi önemlidir. Ancak iyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri yaşla birlikte gelişebilir ve beraber görülebilir. Endişelerinizi gidermek için üroloğunuza danışmalısınız.
BPH belirtileri:
İyi huylu prostat büyümesi (BPH) idrar yolu etkileyebilir. Bu, büyüyen prostatın, mesane çıkışında idrar yoluna baskı yapması nedeniyle ortaya çıkar.
Belirtiler bazen hafif olabilir. Örneğin daha sık idrar yapma ihtiyacı hissedersiniz veya mesanenizi tam boşaltmanız güçleşebilir. Üroloğunuz bu müphem belirtileriniz için tedavi önermeyebilir, takibe alır.

Belirtiler bazen çok rahatsız edici olabilir ve yaşam kalitenizi olumsuz etkileyebilir. Bu durumda tedaviden yarar görebilirsiniz.
Genellikle alt idrar yolu semptomları olarak adlandırılan bu semptomların nedeni çoğu zaman BPH olabilir ve boşaltma sistemini etkileyen diğer şartlardan kaynaklanabilir.

İyi huylu prostat büyüme ile ilişkili belirtiler idrar yapmayı değişik yollarla etkileyebilir:
*Mesanede idrarın depolamasına etki
*İdrar yapılmasına etki
*İdrar yapma sonrası etkiler

*Depolama belirtileri:
-Normalden daha sık idrar yapma ihtiyacı(frequency)
-Gece idrar yapmak için uyanma ihtiyacı(noktüri)
-Ani idrar yapma ihtiyacı ve bu ihtiyacın ertelenememesi(urgency)

-İstemsiz idrar kaçırma(inkontinans)

*İşeme belirtileri:
-Zayıf akımlı idrar yapma(dizüri)
-Çatallı ve dağınık idrar akımı
-Kesik kesik idrar yapma
-Ikınarak idrar yapma
-İdrar yapmaya başlamadan önce bekleme(hesitency)
-İdrar yapmanın çok uzun sürmesi

*Miktürasyon (işeme) sonrası belirtiler:
-Mesanenin tam boşalmadığı hissi
-İşeme sonrası iç çamaşırına istemsiz idrar kaçırma
Sosyal yaşantınıza etkileri
Ekseriyetle ani sıkışma hissi ve çok sık idrar yapma ihtiyacı gibi BPH belirtileri sosyal yaşantınızı olumsuz etkileyebilir. Birçok hastal bu belirtilerden çok rahatsız olur ve sosyal aktivitelerden uzaklaşırlar. Yakınlarında tuvaletin olmadığı bir yerde bulunmaktan korkarlar. Uzun süreli seyahat süreleri korkulu rüya hâkline gelir. Gece idrar yapmak için sık uyandıkları ve yeterince uyuyamadıkları için enerji seviyeleri düşer ve günlük aktivitelerini yapmakta zorlanır.

BPH ve cinsellik
BPH belirtileri kişisel ilişkilerinizi ve cinsel yaşamınızı olumsuz etkileyebilir.Direkt bir organik bağ olmasa bile idrar kaçırma ve ani sıkışmalar sizi rahatsız edebilir. Beraberinde yaşla birlikte gelişen iktidarsızlık ile belirtiler karışır, işin içinden çıkılmaz bir görüntü oluşabilir. Ayrıca cinsel hayatınızı konuşmanız ürolog bile olsa rahatsız edici olabilir, ancak korkularınızla baş etmenin en etkin yolu budur. Eşiniz veya partneriniz ve üroloğunuzla birlikte cinsel hayatınızdaki öncelikleri belirleyebilir, en uygun tedavi yöntemini seçebilirsiniz. BPH ile yaşamanızı kolaylaştıracak, belirtileri gidermenin ve cinsel hayatınızı düzeltmenin birçok yolu vardır.

TEŞHİS

Doktorunuz tıbbi özgeçmişinizi öğrenip, gerekli testleride kapsayan fizik muayene yapacaktır. Muayene sırasında prostatın boyut, şekil ve sertliğini anlamak için parmağını kullanılabilir. Belirtileriniz dikkatlice değerlendirilip, kan ve idrar testleri yapılacak ve idrar akımınızın hızı (üroflovmetri ) , ile ölçülecektir. İşeme sonrası İçeride kalan bakiye idrar miktarını ölçmek ve prostatı boyutlandırmak için idrar yolları ultrasonografisi(USG) son derece yararlıdır.

PSA testinin önemi

İyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri aynı yaş grubunda ortaya çıkabileceği için kan PSA (prostat-spesifik antijen) testiniz yapılabilir. PSA ayrıca prostat hacminizi ve iyi huylu prostat büyümesi belirtilerinizin ilerleme riskini tahmin etmek için de kullanılabilir. PSA yükselmesinin nedenleri arasında BPH, Prostat ve idrar yolları enfeksiyonları, prostat kanseri, ağır egzersizler gibi durumlarda yükselebilir ve üroloğunuz bu durumların tasnifini en doğru şekilde yapacaktır.

İdrar tahlili benzer belirtilere sebep olan idrar yolları enfeksiyonunu ayırtetmek için yapılır. Enfeksiyonunuz varsa, bunu doğrulamak ve en iyi antibiyotik seçimi için idrar kültürü yapılır. Üroflovmetri idrar akım hızınızı ölçer. Bu test prostatın idrar akışını engelleyip engellemediğini anlamak için yapılır.

İşeme sonrası mesanede kalan idrarın(PMR) ölçümü, mesane tam boşalıp boşalmadığını anlamak için yapılır. Artmış PMR, mesanenin iyi fonksiyon görmediğinin veya üretra adı verilen işeme ksanalının tıkanıklık olduğunun belirtisidir. Bu durum idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır.
İyi Huylu Prostat Büyümesi için İlaç Tedavisi
İyi huylu prostat büyümesi tanısı konulan hastalara ilaç tedavisi önerilir. Bu tedavi, belirtiler rahatsız edici düzeyde olduğu ve yaşam kalitesini etkilediği zaman önerilir.

BPH ile ilişkili belirtilerin tedavisinde çeşitli ilaç grupları kullanılır:
Bitkisel ilaçlar
Alfa-blokerler
5 Alfa-redüktaz inhibitörleri (5ARI)
Fosfodiesteraz 5 inhibitörleri (PDE5)
Bu ilaçların kombinasyonları
Her bir grup ilaç farklı bir yoldan etkisini gösterir ve farklı etki ve yan etkilere sahiptirler.

Bekle-gör tedavisi nedir?
Hastalığınıza ait hafif alt üriner sistem semptomları varsa genelde ilaca veya cerrahi müdahaleye ihtiyaç duymazsınız. Bu durumda üroloğunuz, hastalığınızı ilerleyen aylar veya yıllarda yakından izleyecek, gerektiği zaman farklı bir tedaviye başlayacaktır. Üroloğunuz hastalığınızı size anlatacak, nasıl gelişebileceğini, yaşam tarzınızı nasıl düzenleyebileceğinizi, belirtilerinizi nasıl azaltabileceğinizi ve onlarla nasıl baş edeceğinizi size açıklayacaktır.

Yaşamınıza ait tarz değişiklikleri, BPH belirtilerinizin düzelmesine yardımcı olabilir. Örneğin, akşamları daha az sıvı almanız, gece idrara kalkmayı azaltmaya yardımcı olur. Daha az alkollü içecek, kahve veya çay tüketmeniz, mesane tahrişini engeller.
Kimi erkeklerin oturarak idrar yapması mesanenin tamamen boşalmasına yardımcı olur. Hala tam boşalmadığını hissediyorsanız, 5-10 dakika sonra tekrar deneyiniz.

İdrarınızı yapmak için ani sıkışıklık hissediyorsanız idrarınızı tutma konusunda kendinizi cesaretlendirin. Bu daha fazla idrar tutmak için mesanenizi alıştıracak ve böylece daha az sıklıkta idrar yapma ihtiyacınız olacak.

BPH da cerrahi tedavi protokolleri.

BPH belirtileri için en sık önerilen cerrahi tedavi prostatın transüretral rezeksiyonudur (TURP). Amaç, belirtilere sebep olan prostat dokusunu (adenomu) minimal invaziv yöntemle uzaklaştırmaktır. TURP, BPH belirtilerinde optimal düzelme sağlar.

Plazmakinetik: TUR tekniğini modernize ve ileri bir hali olup en çok kullanılan e güvenilir tekniklerden birisidir. İşlem esnasında az kanama olması, patolojik materyal alınabilmesi, kolay ve etkili olması, komplikasyon azlığı ve uzun dönem sonuçlarındaki yüz güldürücülük avantajları arasındadır.

Transüretral prostat insizyonu (TUIP): BU ameliyatla idrar akımının düzeltilmesi için doktorunuz mesane boynundan prostata doğru kesi yapar. Bu işlem, ilaç tedavisi ile benzer sonuçları sağladığı için BPH tedavisinde nadiren kullanılır.

Açık prostatektomi: TURP’a benzer ancak karına kesi yapılarak yapılır. Eskilerde daha fazla yapılırken teknolojinin ilerlemesiyle nadir yapılan ve hasta iyileşme süresi ve komplikasyonları nedeniyle sıkıntı yaratabilen bir prosedürdür.

Lazer tedavisi: Prostatı kesmek veya buharlaştırmak için yoğun ışık kullanan lazer kullanılır. İşlem sırasında çok az kan kaybedilir.

Prostat stentleri: Stentler üretrayı açık tutmak ve idrar akımını artırmak için kullanılır. Cerrahiye uygun olmayan erkeklerde önerilir.

Transüretral iğne ablasyonu (TUNA): Prostat dokusunu sertleştirmek için ısı (radyofrekans enerji) kullanan bir minimal invazif tedavidir. Amaç prostat hacmini azaltmak ve belirtileri düzeltmektir.

Transüretral mikrodalga tedavisi (TUMT) Prostat dokusunu sertleştirmek için mikrodalga enerji kullanan minimal invaziv bir tedavi yöntemidir. Amaç prostat hacmini azaltmak ve belirtileri düzeltmektir.

Retrograd ejakülasyon nedir?
Orgazm sırasında semenin artık üretradan atılmayıp, mesane içine püskürtülerek oradan da idrarla vücuttan atılmasıdır. BPH için yapılan cerrahi sonrası retrograd ejakülasyon gelişebilir. Aynı zamanda birtakım ilaç tedavisi türleriyle de bağlantılıdır.

Cerrahi tedavi ile erektil disfonksiyon arasında bir ilişki var mıdır?
Yüksek teknolojinin devreye girdiği özellikle kapalı ameliyatlarda cerrahi sonrası cinsel fonksiyon bozukluğu yok denilecek kadar azdır.

Ender olarak prostat ameliyatları sonrası kanal darlığı gelişebilir, daha çok doku tipiyle ilgilidir.